Co nas stresuje?

Stres psychologiczny może być wywołany przez różne bodźce, zarówno negatywne, jak i te pozytywne. W celu oceny ich intensywności, dwaj badacze – Thomas Holmes i Richard Rahe, opracowali listę stresujących zdarzeń życiowych. Składa się ona z 43 sytuacji, którym przypisano odpowiednią wartość umowną jednostek stresu w skali od 0 do 100. W pierwszej dziesiątce znalazły się takie wydarzenia jak śmierć współmałżonka, rozwód, separacja małżeńska, pobyt w więzieniu, śmierć bliskiego członka rodziny, zranienie ciała lub choroba, zawarcie małżeństwa, zwolnienie z pracy, pogodzenie się ze skłóconym małżonkiem oraz przejście na rentę lub emeryturę Na liście figurują również zdarzenia odbierane pozytywnie takie jak urlop, święta bożego narodzenia, zawarcie małżeństwa. Większość zdarzeń stresujących ma jednak wydźwięk negatywny (śmierć, choroba, problemy finansowe). Wysoko na liście plasują się wszystkie sytuacje indukujące zmiany oraz zakończenie pewnego etapu życia – przejście na emeryturę, rozpoczęcie nowej pracy lub szkoły, modyfikacje osobistych nawyków i przyzwyczajeń, przeprowadzka, opuszczenie przez dzieci domu rodzinnego. O tym, czy dany czynnik jest stresorem dla jednostki zależy od interpretacji poznawczej oraz jego oddziaływania na człowieka za pomocą procesu sensorycznego lub metabolicznego. To człowiek nadaje znaczenie poszczególnym czynnikom, klasyfikując je jako neutralne lub niebezpieczne. Dla przykładu, u części pacjentów wizyta u lekarza może być związana z podwyższeniem poziomu stresu, a dla innych – nie mieć żadnego wpływu. U większości osób, jako główny powód stresu opisuje się brak równowagi pomiędzy wymaganiami a możliwościami ich spełnienia.

Jakie są objawy stresu?

Początkowo, stres może objawiać się poprzez wystąpienie dolegliwości takich jak trudności z koncentracją, zwiększona potliwość, niestrawność, bóle brzucha, drżenie rąk, biegunka, przyspieszone bicie serca. Z czasem, pojawić się mogą problemy z zasypianiem i obniżenie nastroju, zaburzenia lękowe, obniżone libido.

Stres przewlekły – skutki zdrowotne

Długotrwały stres może doprowadzić do poważnych konsekwencji zdrowotnych. Może być czynnikiem powodującym choroby lub nasilającym ich objawy. Szczególnie obciążony jest układ krążenia. Chroniczny stres może doprowadzić do nadciśnienia tętniczego, zespołu metabolicznego, a nawet zawału serca. Z powodu nadmiaru kortyzolu we krwi, łatwo o przyrost masy ciała, co może doprowadzić do rozwoju otyłości. Istnieje również związek pomiędzy przewlekle trwającym stresem a wrzodami żołądka, napięciowymi bólami głowy, zespołem przewlekłego zmęczenia, depresją i dystymią, zaburzeniami snu, cukrzycą, chorobą Alzheimera, chorobą Parkinsona, jadłowstrętem psychicznym, zespołem jelita drażliwego i obniżeniem płodności. Długotrwały stres może także spowodować wypadanie włosów i łysienie.

Jak radzić sobie ze stresem?

Istnieje wiele metod, by zmniejszyć odczuwany stres i nauczyć się nad nim panować. Wśród tych najczęściej stosowanych wymienia się psychoterapię, behawioralny trening relaksacyjny, kontrolowanie oddechu, medytację, aktywność fizyczną, aromaterapię z zastosowaniem m.in. olejku melisowego, lawendowego, cytrynowego czy rozmarynowego. Pomocne może okazać się również suplementowanie adaptogenów – naturalnych substancji roślinnych o działaniu regulującym.

Przypisy

1. https://www.aptekaolmed.pl/blog/artykul/stres-czym-jest-stres-objawy-i-skutki-stresu-techniki-radzenia-sobie-ze-stresem,355.html 
2. A. Cunanan i inni, The general adaptiation syndrome: a foundation for the concept of perioditization. „Sports Medicine”, 2018, vol. 48(4).
3. M. Kożusznik i inni, Out of Sight, Out of Mind?: The Role of Physical Stressors, Cognitive Appraisal, and Positive Emotions in Employees’ Health, „Environment and Behavior”, 2018, vol. 50(1).
4. Implications for neurodegenerative diseases,„Neurobiology of disease”, 2020, vol. 134(1).
5. R. Hackett, A. Steptoe. Type 2 diabetes mellitus and psychological stress— a modifiable risk factor, „Nature Reviews Endocrinology”, 2017, vol. 13, nr 9.
6. A. Tomiyama, Stress and obesity, „Annual review of psychology”, 2019, vol. 70(1).
7. J. Tenk i inni, Perceived stress correlates with visceral obesity and lipid parameters of the metabolic syndrome: a systematic review and meta-analysis, „Psychoneuroendocrinology”, 2018, vol. 95(1).
8. K. Rygiel, Wybrane techniki relaksacyjne oraz możliwości ich zastosowania w kontekście zaburzeń i chorób psychofizycznych związanych ze stresem, „Neuropsychiatria i Neuropsychologia”, 2017, vol. 12(3).
9. Z. Zdrojewicz, K. Minczakowska, K. Klepacki, Rola aromaterapii w medycynie, „Family Medicine & Primary Care Review”, 2014, vol. 16(4).